Oedipus ve Elektra Kompleksleri psikolog ve psikolojik danışmanların çalışmalarında göz önünde bulundurdukları komplekslerdir. Ben de bu yazımda size Oedipus ve Elektra Kompleksi konularından bahsetmek istiyorum.
Oedipus Kompleksi
Freud’un kuramının bir parçası olan ve bireylerin yaşları ile orantılı olan gelişim dönemlerinden biri olan ve 3-6 yaş dönemini kapsayan döneme Fallik Dönem ( Fallik Dönem 3-6 yaş, libido odağı genital organlardır. Bu dönemde çocukların genital organlara ilgili olduğu görülür. Bu dönemde aynı cinsteki ebeveynleri ile özdeşim kurarlar.) adını vermiştir. Eleştireler almasının sebeplerinden de biri olarak çocukların bir noktada karşı cins olan ebeveynlerini sahiplenme ve diğer ebeveynini rakip görüp saf dışı bırakma eğiliminde olduklarını ileri sürer.
Çocukların en temel ilişkisi olan anneye ve babaya bağlılıkları, “maneviyat” diyebileceğimiz şeyin kaynaklarını göstermektedir. Gelişimsel açıdan bakarsak, her çocuk için annesi Tanrıça, babası Tanrıdır. Erkek çocuklarının babanın yerine geçmek isteyerek annelerine, kız çocuklarının ise annenin yerine geçerek babaya sahip olma arzusuna Freud Yunan mitolojisinde bilmeden babasını öldürüp annesi ile evlenen Kral Oedipus’dan yola çıkarak Oedipus kompleksi (karmaşası) demiştir. Oedipus kompleksinin erkek ve kız çocuklarındaki ilerleyişi ve tabi çözüm süreci farklılık göstermektedir. Erkek çocuk ve tabi kız çocuklar için doğdukları andan itibaren sevgi nesnesi, güven ilişkisindeki ilk bağı ve fiziksel doyumu karşılayan kişi annedir. Erkek çocuk annesine karşı beslediği isteklerini çevresindeki kişilerden gözlemlediği gibi gösterme eğilimindedir. Bu noktada en çok babasını görür.
ELEKTRA KOMPLEKSİ
Diğer açıdan Elektra Kompleksi için ise Oedipus Kompleksi’nin kadınlardaki karşılığı olarak kabul edilebilir ve Oedipus Kompleksi’nden farklı olarak, özellikle babalarına bağlanan kız çocuklarındaki duyguları tanımlamak için kullanılmaktadır. Psikoseksüel terimin kadınlardaki karşılığı, annesini öldürmeye yardım eden başka bir trajik mitolojik figürün adını taşıyan Elektra Kompleksi’dir. Elektra Kompleksi, 3 ila 6 yaşları arasında, kız çocuklarının güya babalarına bilinçsizce haz olarak bağlanmasını ve annesine karşı giderek daha düşmanca davranmasını açıklamaya çalışır.
Genel anlamda bakıldığında günümüzde literatürde “oedipal” sözcüğü hem Oedipus hem de Elektra kompleksleri için kullanılan, genel bir terim olarak geçmektedir. Çoğu zaman bu teoriler, erkeklerin annelerine benzeyen kadınları seçme eğilimi, kadınların ise babalarına benzeyen erkekleri seçme eğilimi olarak yorumlanır. Oedipus Kompleksi’nin çözülebilmesi için, çocuğun, annesine sahip olmanın dolaylı bir yolu olarak babasıyla özdeşim kurmak olduğunu fark etmesi gerekir.
Çocuklar kişisel varlıkları için gerekli olan anne veya baba objeleri ile kendilerini özdeşleştirirler. Var olan çelişkiyi yenmek, arzu ve tehdit arasındaki karışıklığı çözmede hem erkekler hem de kızlar;
- Özdeşim
- Yüceltme
- Yer Değiştirme
- Bastırma
- Yansıtma
- Karşıt tepki oluşturma
- Bağımlılık ve saplanma
gibi savunma mekanizmaları kullanırlar. Bu sayede suçluluktan kurtulurlar ve zamanla aile üyelerinin rollerini daha açık bir şekilde kavramaya başlarlar. Ve zamanla çocukların ebeveynlerine karşı duydukları bilinçsiz yakınlık ve aynı cinsten ebeveyni kıskanma ve bununla ilgili ruhsal bozuklukları içeren kompleks çözülür. Bu noktada zaman, gelişim basamaklarını sağlıklı bir şekilde tamamlamak, sağlıklı anne-baba tutumları çok önemlidir. Eğer çocuğunuzda sizde buna yönelik zorluklar yaşıyorsanız ve ebeveyn olarak nasıl hareket edeceğinizi bilemiyorsanız bizler kurumumuz bünyesinde çalışan psikolojik danışman, çocuk gelişim uzmanlarımız ve psikologlarımız ile bu noktada Çukurova Aile Danışma Merkezi olarak çeşitli psikoloji teknikleri ve psikoloji paketlerimiz kapsamında hem bireysel hem de grup çalışmaları ile sizlere yardım sağlamak için çalışmaktayız.