Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) Nedir?
Kabul ve kararlılık terapisi (Acceptance and Commitment Therapy-ACT ), aslında en basit ve anlaşılır haliyle kişinin kendini tüm yönleriyle( bunlar olumlu ya da olumsuz olabilir) kabul etmesidir. Kişinin suçluluk, pişmanlık, yetersizlik ya da tam tersi kendini beğenme, büyük görme gibi duygulara kapılmaksızın artı ve eksileri yani tüm yönleri ile kendine yaklaşmasıdır. Bu terapi türünde olumsuz düşünceler, duygular, semptomlar veya koşullarla bireyin başa çıkmanın bir yolu olarak kendisini kabullenmesini vurgulayan bir psikoterapi türüdür. Aynı zamanda istek, amaç ve hedeflerinizi destekleyen sağlıklı, yapıcı faaliyetlere olan bağlılığın artmasını da teşvik etme noktasında da önemlidir. Kendini kabul ve kararlılıkta aktif olan iki kavram daha vardır bunlardan biri kişinin kendine olan saygısı bir diğeri ise kendine olan güvenidir. Bunlar terapide birey için önemli kavramlardır. Psikologlar ve psikolojik danışmanlar kabul ve kararlılığın önemini bilmektedirler.
Kendini kabul ve kararlılıkta önemli bir diğer husus kişinin kendini gerçekçi olarak kabul ediyor olmasıdır. Bu tüm her şeyi kapsayan bir noktadır. Örneğin kişi iyi yönlerinde de kötü olduğunu düşündüğü olumsuz yönleri için de gerçekçilikten uzak abartı ya da olmayan şeyleri de oluyor gibi düşünerek hareket ediyorsa bu kendini kabul noktasında yanlış bir durum oluşturacaktır. Kendini kabulde, kendini her yönüyle, olumlu ve olumsuz nitelikleriyle kabul ederek ve kendini gerçekçi olarak keşfederek kendine güvenme ve saygı söz konusu olmalıdır ki süreç sağlıklı olabilsin. Bu anlamıyla kendini gerçekçi olarak algılamak ve öyle sevmek, kişinin kendisiyle barışık bir birey olmasını getirir. Üstelik kendini kabul, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde en üst basamağı oluşturan kendini gerçekleştirme sürecinin de ön koşulları niteliğindedir. Kendini kabul kavramının içinde ayrıca kişinin problem çözme yeterliliklerinin gelişmişliği, gerçekçi bir saygı ve yine gerçekçi bir öz güven de vardır. Kendini kabul davranışı aynı zamanda bireyin kendine ilişkin bakış açısında ve kendiyle olan birebirdeki ilişkisinde önem arz ederken bununla birlikte başka insanlara ve çevresine de önyargısız, yargılamaksızın ve eleştirisiz kabul etme tutum ve davranışı ile yaklaşma noktasında da gelişim sağlatır.
KABUL VE KARARLILIK TERAPİSİ HANGİ ALANLARDA UYGULANABİLİR?
Kabul ve kararlılık terapisini bizler yani psikolojik danışman ve psikologlar tarafından aşağıdaki durumlarda kullanılır;
- Depresyon
- Anksiyete
- Stres yönetimi
- Yeme bozuklukları
- Kendine zarar vereme
- Obsesif-kompulsif bozukluk (Okb)
- Sigara bırakma
- Şeker hastalığının kontrol altına alınması
- Kronik ağrı
- Madde bağımlılığı
Yukarıda sıralanmış bulunulan durumlarda kabul ve kararlılık terapisinin etkili olduğu ve başarılı sonuçlar alındığı araştırmalar gözlemlenmiştir.
Kabul ve Kararlılık Terapisi ACT’nin Faydaları Neledir?
Araştırmalar göstermiştir ki kabul ve kararlılık terapisinin çok sayıda farklı koşulları tedavi etmede etkili olduğunu görülmüştür. Kabul ve kararlılık terapisinin ayrıca bireyin yaşam kalitesini iyileştirdiği ve insanların fiziksel koşullarda yaşadığı sıkıntılar için de iyi geldiği ve gelişim sağladığı görülmüştür.
Adana’daki psikologlar kabul ve kararlılık terapisinin faydalarını vurgulamaktadırlar. Kabul ve kararlılığın temel faydalarından biri, psikolojik esneklik üzerinde de etkisinin olmasıdır. Psikolojik esneklik, kişinin geçmiş ve geleceğe takılı kalmaması içinde olduğu an ile temas etmesi ve bu ana odaklanmasıdır. Psikolojik esneklik, istenen ve istenmeyen deneyimlerin varlığının kabul edilmesine odaklanır. Psikolojik esneklikte yararlı olduklarında düşüncelerinizi ve duygularınızı kucaklama ve yararlı olmadıklarında onları bir kenara koyma yeteneği ön plandadır. Böylelikle anlık ve dürtüsel davranışlardan kaçınma sağlanır. Ayrıca psikolojik esneklikle örneğin yüksek kaygı, korku veya depresyon durumları yaşıyorsa birey bunu kabul etme ve bunun üzerine gitme noktasında yarar sağlayabilir.
Kabul ve Kararlılık Terapisi’nin Hedefleri Nelerdir?
Kabul ve Kararlılık Terapisi ile hedeflenen; acı veren, kötü hissettiren düşünce ve duyguların etkisini azaltacak şekilde ele alınmasını sağlayacak psikolojik becerilerin kazanılması ve kullanılması sağlanmış olur. Terapiye gelen kişi için asıl önemli ve anlamlı olanın ne olduğunun açığa çıkarılarak bu doğrultuda, arzu edilenin motivasyonu ile hayatın zenginleştirilmesi sağlanır. Bu süreçte terapiye gelen danışanın, hayattaki kontrolü kendi dışında olan bitenlerle (Örneğin; başkalarının kötü hissettirecek davranışlar sergilemesi), iç dünyasındaki kontrolü dışında olan bitenlerden ( kişinin içinde bu kötü davranışları içselleştirip kötü hissetmesi gibi) kurtulmak için durum ve olaylara farklı bir gözle bakmasını sağlanır. Bu noktada ACT’nin amacı: danışanla beraber gelen acıyı kabul etmesi sağlanarak, zengin, dolu ve anlamlı bir yaşam oluşturmasıdır.
Eğer sizler de kabul noktasında tıkanıklıklar yaşıyor ve bunu tek başınıza çözemiyorsanız profesyonel bir yardım alarak yaşam kalitenizi, kendinize ve başkalarına olan bakış açınızı güzelleştirebilirsiniz. Bizler bu noktada Çukurova Aile Danışma Merkezi olarak psikolojik danışman ve psikologlarımız ile birlikte çalışmalar yürütmekteyiz.