Hafıza gelişimi ve hafızayı geliştirmek adına yapılabilecekler konusunda olan bu yazıya başlamadan evvel hafıza bir diğer ismiyle bellek dediğimiz kavramın ne olduğunu tanımlamakla başlayalım. Bir Psikolog olarak basit bir tanımla başlayacak olursam hafıza aslında bilgileri depoladığımız, sakladığımız ve kullanmamız gerektiğinde ise geri çağırabilme yeteneğimizdir. Yani aslında yaşadıklarımızı, öğrendiklerimizi, bunların birbiri ile ilişkisini yani toplamında yaşantımız boyunca gün içerisinde edindiklerimizi bilinçli olarak zihnimizde sakladığımız bir depodur diyebiliriz. İşte bu depo hepimiz için bir hayli önemli. Bu depoyu var olan hacminden daha fazlasına ulaştırmaksa birçoğumuzun başlıca hedeflerinden bir tanesi. Psikologlarda bu konuda çok etkili çalışmalar yapmaktadırlar. Özellikle hafıza sorunlarının son yıllarda artması da bu önemi daha fazla öne çıkarmaktadır. Tam bu noktada gerek kişisel yapacaklarımız gerekse daha uzman kişilerden yardım alarak çalışmak kişinin kendi inisiyatifinde. Bizler Adana Çukurova Aile Danışma Merkezi olarak bu noktada hafıza gelişimi destekleyici çalışmaları Psikolog ve Psikolojik Danışmanlarımızla birlikte yapmaktayız.
Hafızanızı geliştirmek adına bireysel olarak neler yapabilirsiniz?
Bu sorunun cevabı için sizlere günlük yaşamınıza entegre edebileceğiniz ve fark yaratabilecek birkaç basit madde de püf noktalara değineceğim. Öncelikle öğrenmeye ve öğrendiğiniz şeyleri hatırlamaya yönelik kendinizi güdülemeniz ve buna istekli olmanız çok önemli. Örneğin hatırlamak istediğiniz bir konu ile ilgili ya da günlük hayatta neredeyse hepimizin sıklıkla yaşadığı bir eşyayı nereye koyduğunu hatırlamaya yönelik zorlandığımızda uygulayabileceğimiz en son ne yaptım, ne zaman yaptım, kiminleydim ya da neredeydim gibi basit soru kelimelerini kendinize sorarak bir yol izlemek sonuca ulaşmada yardımcı olacaktır. Yine sıklıkla yaşanılan sorunlardan biri olan isim hafızası probleminde ise kişilerin isimleri ve fiziksel özellikleri (saç boyu ve rengi, boy uzunluğu, giydiği kıyafetin rengi, göz rengi ya da yüz ifadesi gibi) ile ilgili detayları birleştirmek ve kişinin isminin anlamını ona sorarak ya da kendiniz araştırarak ismi akılda tutmayı kolaylaştırabilirsiniz.
Bulmaca çözmek (sudoku, kelime bulmaca), kutu oyunlarından yararlanmak ve yapboz yapmak ki zamanla parça sayısını arttırarak ilerlenebilir bu noktada çok yarar sağlayan ve kişinin eğlenerek yapabileceği yöntemler arasındadır. Bu aktiviteler sürekli pratik yaparak hafıza gelişiminde kalıcılık açısından önemlidir.
Bir Psikolojik Danışman Olarak Tavsiyelerim
Kitap okumak birçok açıdan olduğu gibi hafıza gelişimi açısından güçlenmesinde etkilidir. Okuduğunuz bir kitapta geçen olayları ve karakterleri hayal dünyanızda canlandırmak betimleyici özellikler vermek ya da kendi yaşantınızdan kesitlerle birleştirmek de gelişime ve aklınızda kalması açısından faydalı olacaktır.
Tüm işi sadece hafızamıza yüklemek işimizi zorlaştırabilir ve süreci uzatabilir. Bu noktada not defteri kullanmak, telefonumuzun hatırlatıcısından yararlanmak, küçük kağıtlara hatırlatıcı kelimler yazarak bunları göz önünde olacak şekilde örneğin buzdolabına ödenecek faturaları mıknatıslar yardımıyla iliştirmek gibi konumlandırmalar yapmak da işimize yarayacaktır.
Sabah saatlerini ve uykudan önceki dakikaları aktif kullanmak da oldukça önemlidir. Özellikle öğrenci grubu ezberlenecek bilgileri, tutmak istedikleri formülleri uyandıklarında ve uyumadan önce yataklarında karşılarında olacak şekilde asarak hem uyanıldığında hem uyumadan tekrar edip uyuduklarında bilgiler birkaç tekrardan sonra akılda kalacaktır.
Nesneleri birbiri ile bağlantılı kullanabilirsiniz. Örneğin araba anahtarınız ve evinizin anahtarını aynı yerde tutmak herhangi birini evde unutma olasılığı ortadan kaldıracaktır.
Hatırlamak, akılda tutmak istediğiniz bir konuyla alakalı hikayeleştirme yapmak işe yarayacaktır. Konuya dair abartılı ve kişisel olarak sevdiğiniz tarda bir hikaye oluşturmak ve konuyu burada işlediğinizde aklınızda oluş sırasına göre nasıl kolaylıkla tutabildiğinizi göreceksiniz.
Yeni öğrenilen bilgiler ile eski bilgileri birleştirmek, bilgiler arasında bağlantı kurmak da yeni öğrendiğiniz bilgileri hatırlamak konusunda yardımı olacak bir yöntemdir. Bu aşamada tekrar yapmak da pekişmesi açısından önemlidir. Hatırlamak istediğiniz konu ne ise arkadaşlarınızla bunun üzerine konuşmak, üzerinde düşünmek ve küçük yazılar yazmak kalıcı hale gelmesine yardımcı olacaktır.
Bu konuda yukarıdaki yöntem ve teknikleri uygulayabilirsiniz. Uyguladığınız halde yetersiz geldiğini düşüyorsanız ya da bireysel olarak bunu yapamıyorsanız, kendi çabalarınızın yetersiz kaldığını düşündüğünüz noktada yardım alarak bu önemli konuda rahatlama sağlayabilirsiniz. Çukurova Aile Danışma Merkezi Psikolog ve Psikolojik Danışmanları olarak bu konuda sizlere yardımcı olmak için hizmet vermekteyiz.