Depremin Yarattığı Travmalar ve Psikolojik Etkiler Nelerdir?
Deprem, sel ve her türlü doğal afet kişilerde travmatik ve psikolojik etkilere neden olur. Enkaz altından çıkarılan veya yakınlarının yığınlar arasından çıkarılmasını bekleyenlere psikolojik ilk yardım verilmelidir. Enkazdan sonra yapılacak ilk müdahale ne kadar hayati öneme sahipse deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım da bir o kadar önem taşır. Kişilere yanlış telkinde bulunmak veya zorla ağlatmaya çalışmak iyi bir yöntem değildir. Akıl ve ruh sağlığı uzmanı tarafından depremden etkilenenlere psikolojik ilk yardım verilmesi de psikolojik sağlığı korumak içindir.
Deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım önem sırasına göre yapılmalıdır. Depremde enkazdan çıkarılan veya yakınını kaybedenler bu listenin öncelikli kişileri arasında yer alır. Enkaz altında uzunca süre beklemiş ve ölüm korkusu, sıkışmış hissi ile baş başa kalmış kişiler psikolojik ilk yardıma ihtiyaç duyar. Deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım yapılmadığında sonrasında travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, panik atak vb. sorunlar görülür.
Can kaybına uğramasa da mal kaybı yaşayanlar da deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım almak zorundadır. Ülkemizde asgari geçim şartları olan çok sayıda kişinin yıllarca emek verip ev, araba veya eşya alması ve aldıklarının saniyeler içinde hiç olduğunu görmek de zordur. Çalışmasına rağmen elinde hiçbir şeyin olmadığını gören kişiler deprem sonrası psikolojik yardım almak zorundadır. Bu kişilerde sonrasında depresyon, çalışmama isteği, hiçbir şey yapmak istememe gibi sorunlar görülebilir. Aile içi iletişim sorunu, kaygı bozukluğu ve kaybetme korkusu oluşur.
Deprem Sonrası Oluşan Travma Nasıl Tedavi Edilir?
Deprem ve travma sonrası psikolojik ihtiyacı olan bir kitle de arama kurtarma ekipleridir. Bu ekipler içinde STK’larda çalışanlar, madenciler, AFAD gönüllüleri, asker, polis, jandarma vb. meslekleri yapanlar da vardır. En zor mesleklerden birilerini yapsalar da defalarca vaka görmek veya olumsuzluğa şahit olmak deprem psikolojisini yaşamalarını engellemez. O nedenle de deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım bu kişilere de yapılmalıdır. Üstelik bu kişilerin metrelerce derine inip insanlarla temas kurarken bir anda ölümlerini izlemeleri de ayrı yıkımdır. Buna iş olarak bakılamayacağından tanımadığı insanların gözünün önünde ölmesi veya ölüleri enkaz altından çıkartmak ağır travmadır. Bu kişilerin ailesi ile sağlıklı iletişim kurabilmesi açısından deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım almaları gerekir.
Depremi önceden tahmin edememe, zararının ve etkisinin büyük olması, hayat planlarını sekteye uğratması herkes için travmadır. Yukarıda sayılanları birebir yaşamayanlar da deprem ve afet sonrası psikolojik ilk yardım desteği sağlanmalıdır. Görülen ve duyulanlar insanın baş edebileceği seviyede olmayıp psikolojik olarak kötü hissedilmesi doğaldır. Çukurova Aile Danışma Merkezi, deprem ve travma sonrası psikolojik ilk yardım konusunda uzman psikolog desteği verir.
Afetlerde Psikolojik İlk Yardım
Afetlerde psikolojik ilk yardım sorunun yıkıcı etkisini büyük ölçüde azaltır. Kişinin olayların etkisi geçince hayatına kaldığı yerden devam edebilmesi açısından süreç en iyi şekilde yönetilmelidir. Depreme her ne şekilde maruz kalırsa kalsın bir kimsenin afetlerde psikolojik ilk yardım desteği alması gerekir. Depremi yaşayan, enkaz altında kalan, enkaz altındakileri kurtaran, yardım desteği sağlayan herkes afetlerde psikolojik ilk yardım terapisi almalıdır.
99 depreminde afetlerde psikolojik ilk yardım yeteri kadar yapılmadığından yeni depremlerle sarsılan ve aynı olayları tekrardan yaşayan çocuk vardır. Özellikle çocuklara, ergenlere afetlerde psikolojik ilk yardım desteği en kısa sürede verilmelidir. Sorunun yıkıcılığının boyutu çocuk açısından önemli değildir. Çocuğun sorunun büyüklüğünü kaldırıp kaldıramayacağı asıl önemli meseledir. Çukurova Aile Danışma Merkezi bu konuda başvuracağınız en iyi aile danışmanlık merkezidir.