Çocukluk döneminde olan fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçların doğru bir şekilde ve doğru zamanda giderilmesi sağlıklı bir gelişim için çok önemlidir. Birçok anne ve babanın, çocuklarının sağlıklı gelişimi için her türlü fedakarlığı yaptığını biliriz. Fakat bu süreç içerisinde kimi zaman bazı gözden kaçırdıkları noktalar olacaktır. Bunu ise ebeveynlerin yetersizliğinden kaynaklı olduğunu algılamak yanlış bir düşünce olur. Bu durumu her anne ve babanın karşılaştığı bir sorun olarak düşünebiliriz. Çocuk psikoloğu desteği çok önemlidir.
Çocukların ihtiyaçları, ihtiyaçlarının ne düzeyde ve nasıl olduğu bakımından ya da her yaş aralığında değişen ihtiyaçlarının neler olduğu ve bu ihtiyaçlarının nasıl karşılandığı konusunda farklılık gösterebilir. Ancak gelişimin aşamaları hakkında belli başlı genel geçer bazı bilgiler vardır. Ailenin bu bilgiler hakkında bilgi sahibi olması, çocuğa yaklaşım açısından çok önemlidir.
Genellikle çocuğun fizyolojik ihtiyaçları (beslenme, barınma gibi) ebeveyn tarafından kolayca fark edilir ve kendi imkanlarına göre bu ihtiyaçlar giderilir. Bunun yanında çocuğun gelişim sürecinde psikolojik ihtiyaçlar da büyük önem taşımaktadır ve bu ihtiyaçların çoğu zaman fark edilmesi zor olmakta ve giderilmesinde geç kalınmaktadır.
Çocuğun psikolojik ihtiyaçlarının (temel güven duygusu, sevgi ve kabul görme, girişkenlik gibi) en az fiziksel ihtiyaçlar kadar giderilmesi gerekmektedir. Psikolojik ihtiyaçların doğru bir şekilde karşılanmaması veya bazı ebeveynler tarafından görmezden gelinmesi, çocukta birtakım uyumsuz davranışlara, gelişimsel sorunlara ve ruhsal hastalığa sebep olmaktadır. İlgili ebeveynler, çoğu zaman çocuklarının ruhsal veya davranışlarındaki değişimleri fark ediyor fakat kendi başlarına sorunu çözemiyorsa veya nasıl çözecekleri hakkında bir bilgileri yoksa, bir çocuk psikoloğuna danışarak bu sorunların üstesinden gelebilirler.
Çocuk Psikoloğu Nedir?
Çocuk psikoloğu, 0-18 yaş gruplarındaki çocuk ve ergen bireylerin, duygusal ve ruhsal hastalıklarını teşhis eden ve buna yönelik tedavi metotlarını geliştiren kişilerdir. Bu alanda hizmet verecek kişilerin, 4 yıllık lisans eğitimini yani psikoloji bölümü veya psikolojik danışmanlık ve rehberlik bölümünü tamamlamış olması gerekmektedir. Bunun üzerine psikoloji/çocuk psikolojisi alanında yüksek lisans eğitimi veya gerekli çocuk psikolojisi eğitimleri ile çocuk alanında çalışmak için kendilerini geliştirip uzmanlık kazanabilirler. Ayrıca çocuk psikologlarının; okul psikolojisi, eğitim psikolojisi, klinik psikoloji ve gelişimsel psikoloji olmak üzere dört farklı çocuk psikoloji alanından birine odaklanmaları ve o alanda uzman olmaları gerekmektedir.
Çocuk Psikoloğuna Hangi Durumlarda Gidilir?
Gelişimsel dönemler kapsamında ailelerin, çocuk psikoloğundan yardım alması gerektiği durumlar şunlardır;
- Bebeklik dönemi sorunları:Anne-bebek ilişkisi, kolik (bebeklerde uzun süreli ve yoğun görülen ağlama veya huzursuzluk durumu), yeme problemleri, anneden ayrılma sıkıntısı gibi durumlar.
- Okul öncesi dönem:Büyüme ve gelişme döneminin getirdiği zorluklar ve buna uyum sağlama sorunu, iki buçuk yaş krizi, yeme bozuklukları, tuvalet eğitimi gibi durumlar.
- Okul dönemi:Öğrenme, dikkat ve algı ile ilgili zorluklar, akran veya arkadaşlık ilişkileri, sosyal beceriler.
- Ergenlik:Ergen-ebeveyn çatışmaları, kimlik arayışı, akran veya arkadaşlık ilişkileri gibi durumlar.
Ayrıca bir çocuk psikoloğundan destek almak için başvuran aileler, çocukta olan/oluşan farklı nedenlerden dolayı da gelebilirler. Bunlar;
- Fobiler
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Uyum sağlamada sorun
- Otizm spektrum bozukluğu
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite
Çocuk Psikoloğu Hangi Yöntemlerle Çalışır?
Çocuk psikologları, çocuğun yaşına uygun olan iletişimi, oyunları ve oyuncakları, resimleri ve çocuk ile arasındaki terapötik (tedavi edici) ilişkiyi kullanarak çocuğun duygularını, düşüncelerini ve problemlerini çözmeyi ve bunun sonucunda o problemlerle nasıl başa çık stratejilerini aşılamayı hedefler.
Günümüzde çocuk psikologlarının, tek bir metoda bağlı kalmadan farklı yöntemler kullanması, çocuklarla çalışma açısından kullanılan yöntemlerin zenginliğini ifade etmektedir ve bu da psikolojik desteğin daha etkili olmasını sağlamaktadır. Kullanılan yöntemler şu şekilde sıralanabilir;
- Oyun Terapisi
- Çocuk Gelişim Testleri
- Çocuk Zeka Testleri
- Çocuk Dikkat ve Algı Testleri
- Çocuk Resimleri
- Çocuk Odaklı Aile Terapisi