ÇOCUK OYUN VE ÖDEV
Öncelikle konu başlığımız hakkında sizlere oyun ve ödevi tanımlamakta fayda var.
Oyun vakit geçirmeye yarayan bir eylem, belli kuralları olan, oynayıp eğlenmeye yarayan her şey olarak tanımlayabiliriz. Oyun oynamak çocukta kendiliğinden gelişen ve etrafındaki kişilerle bağ kurmasını sağlayan en önemli durumdur. Çocukların hayal güçleri çok geniş ve derindir bir anda bulunduğu ortamı istediği gibi macera parkına çevirirler ve hiç sıkılmadan oyunlarını oynayamaya devam ederler.
Ödev çocuklarda belli bir sorumluluk duygusunu kazandırmak amacıyla çocuğa verilen bir etkinliktir. Bu etkinliğin içinde her alandan aktiviteler olabilir. Aktivitelerde sadece yazılı olarak verilen çalışma kağıtlardan bahsetmiyoruz, sözlü çalışmalarda olabilir. Ebeveynler çocuklarına neden ödev yaptırmakta zorluk çekiyorlar? Bu sorunların kaynak olarak çocuğun yapamayacağı, gelişimsel özelliklerinin üstünde verilen ödevleri bir kenara bırakalım. Çocuğun gelişimsel özelliğine göre ödev verilmiş olsun. Ama böyle durumlarda bile bu konu tam aileler için sinir harbine dönüşebiliyor. Çocuklar okullarından evine yorgun bir şekilde gidiyor, dinlenmeden hemen ödev başına oturtulabiliyor. Ebeveynler onların gözünden bakamıyor, bir yetişkin olarak kendimize bir soralım. İşten eve gelir gelmez dinlenmeden tekrar iş konuşmak ya da bu konuda işe başlamak için motivasyonunuz nasıl olur?
Bu konuda ebeveynler çocuklarınızı anlamaya çalışın. Çünkü çocuğunuz nerdeyse ergenlik dönemlerine kadar oyun çocuğu. Sadece ilerleyen yaşlarda oyunların adlarında değişmeler oluyor. Oyun ona verilen bir ödül değildir, oyun çocukların yaşam gerçeğidir. Ebeveynlerin çocuklarının hakkı olan bir şeyi onlara ödül olarak sunmaları çocuklarına zarar verebilir.
Örnek verelim;
Ödevini yaptıktan sonra oyun oynayabilirsin ya da istediğin bir aktiviteyi gerçekleştirebilirsin demek (premark ilkesi, eğitimde çok sık kullanılan bir ilkedir) zamanlamaya vurgu yapmak demektir. Yani ödev yapmanın zamanlamasını ayarlamaktır. Ona ödül olarak sunmak değildir.
Ancak; ödevini yaparsan seni şurada bir oyun yerine götüreceğim ya da istediğin bir şeyi sana alacağım demek ona bunu ödül gibi sunmak demektir. Yani ödev burada gölgeleniyor ve bir araç haline geliyor. Çocuğun amacı aslında oyun yerine gitmeye dönüşüyor ve alacağı şeyi elde etmek için yapma isteği oluşuyor. Çocuklara böyle devam ettiğimiz sürece onlara ne zamana kadar vaadlerde bulunacağız? Buna ne kadar enerjimiz olacak? Bu durum uzun süreli bir çözüm olacakmıdır yoksa o an sadece ödevini yaptırmak mı? demektir.
Başka bir yönü ise oyunu yetişkinlerce çocuklar için küçük görmeleri ve okula başladıktan sonra oyun zamanının sona ermeli düşüncesidir. Eğitimciler olarak bizler, küçük yaşlarımızda bir sürü etkinliği oyun aracılığıyla yapıyoruz. Çünkü çocukların dönem özelliği olarak bu şekilde yaklaştığımızda çocuklar hem sıkılmıyor hem de daha kalıcı öğrenme sağlıyor. Ancak oyun sadece bir eğitim materyali değildir. Daha önce de değindiğimiz gibi oyun çocuğun hayat gerçeğidir. Serbest oyunlar yetişkinin müdahalesi olmadan oynanan oyunlar çocuklar için son derece kıymetlidir. Çünkü çocuklar doğal ortamlarında kendi iç dünyasını, hayatını yaşıyordur. Oyunların da istedikleri sahneleri oynayarak gösterebiliyorlar. Çocuklar için en güzel iletişim yolları oyunlarıdır. O alanda kendilerini güvende hissederler.
Araştırmalara baktığımız zaman;
Oyun, çocukların boş zamanlarını geçirmek için yaptığı bir faaliyet olarak değerlendirilmemeli, oyunun bir ihtiyaç olduğu kabul edilmelidir. Oyun sırasında çocuklar pek çok şeyi kendi kendine deneyerek öğrenmekte, kendisinde gizli güç olarak var olan yetenekleri geliştirmekte, birçok beceriyi zorlanmadan kazanmakta, yetişkinin ve dış dünyanın baskısından kurtulmaktadır. Bu açıdan ele alındığındı zaman oyunun geliştirici, eğitici, psiko-sosyal ve tedavi edici işlevleri ortaya çıkmaktadır.
Bırakın çocuklar doyasıya oynasınlar, çocukluklarını bir yetişkin çocuk olarak sürdürmesinler.
PSİKOLOG YEKBUN OPAN
Randevu için lütfen arayınız.