Toksik ilişki yaşamımızda ve ilişkilerimizde bizi mutsuz hissettiren, kendimizi sorgulamamıza ve suçlu hissetmemize neden olan, duygusal, fizyolojik ve psikolojik zararları olan ve zaman zaman bunları fark etmemize karşın vazgeçmeyi, ayrılmayı göze almaktan kaçınılan ilişkilere denilmektedir. Aynı zamanda toksik ilişkiler; romantik ilişki, arkadaşlık ilişkisi, iş ilişkisi, aile ilişkisi gibi birçok farklı bağlamda karşınıza çıkabilmektedir.
Toksik İlişkide Olduğumu Nasıl Anlarım?
Fiziksel veya sözel taciz içeren ilişkiler toksik ilişki olarak adlandırılabilir ancak bunlar haricinde de toksik bir ilişkide olduğunuzu gösteren bazı belirtiler vardır. Toksik ilişki özellikleri arasında; kendi amaç ve çıkarları için partnerini kullanma, korku/baskı yayma, kendi isteklerini partnerine yaptırma, partnerini sürekli küçük düşürme eğiliminde olmak yer almaktadır. Bunları örneklendirecek olursak:
- Bu tür kişiler ilişkide partnerini sürekli küçük düşürür.
- Sen nerden bileceksin!
- Yine mi aynı şeyler!
- Bıktım senden!
- Ne kadar çok boş konuşuyorsun!
- Boş ver sen anlatsam da anlamazsın.
Toksik İlişki Türleri
Love bombing
İlişkinin bir tarafından, güç ve kontrol oluşturabilmek için yapılan aşırı ilgi, iletişim ve manipülasyon şekli olarak da ele alınabilir. Partnerini kendi istekleri için yönlendirebilmek, isteklerini kolaylıkla kabul ettirebilmek için ilişkinin ilk döneminde başvurulan manipülatif bir yöntemdir. Bu evrede, aşk bombardımanına maruz kalan kişi durumun farkında değildir. Love bombing yapan partner, aşırı ilgi, övgü cümleleri, sonsuz sevgi cümleleri, romantik jestler veya hediyeler ile partnerinin ilgisini hızlı bir şekilde çekmeye çalışmaktadır. Partnerin sevgi ve güvenini kazandıktan sonra kişi bağımlı ve kontrol altında tutulmaya çalışılır.
Ghosting
Bu terim İngilizcede “hayalet” anlamına gelen ghost kelimesinden türetilmiştir. İlişkilerde görmezden gelmek olarak tanımlanmaktadır. Biriyle kurulan iletişimin herhangi bir açıklama yapılmadan ve aniden kesilmesi durumudur.
Gaslighting
Kişinin kendi akıl sağlığını sorgulamasına neden olan yalanlar, inkar etme ve sindirme taktikleri yoluyla manipüle edildiği bir psikolojik işkence biçimini tanımlamak için kullanılan bir terimdir.
Breadcrumbing
Hiçbir zaman romantik bir ilişki kurmayı düşünmediğiniz biriyle size olan ilgisini sürdürmek için flört sinyalleri yani ‘kırıntılar’ yollamaktır. Aslında kısaca yedekte tutmak olarak da nitelendirebiliriz.
Bariyer İlişki
Bir ilişki sona erdiği zaman, çoğu insan acıyı hafifletmek veya yalnızlık duygularını bastırmak için yeni bir ilişkiye başlamaya eğiliminde olurlar. Aslında kısaca özetleyecek olursak uzun soluklu bir romantik ilişkinin sonlanmasından sonra bireyin kendisine ilgi gösteren kişiyle ilişki kurmasıdır. Diğer bir kelimeyle tabir edecek olursak “Yara bandı ilişki” olarak da ifade edilmektedir.
Toksik ilişkideki partnerin özellikleri arasında güven vermeme, kıskançlık, olumsuz davranışlar, benmerkezci yaklaşımın ön planda olması, bencil davranışlar, eleştirel yaklaşım, güven kırıcı davranışlar ve aşağılayıcı- küçümseyen tavırlar yer almaktadır. Sağlıklı ilişkideki partnerin özellikleri arasında ise güvende hissettirme, pozitif davranışlar, sevgi dolu yaklaşım, özverili olma, teşvik edici olma, modu yükseltici yaklaşım, güvenilirlik, dürüstlük, saygılı olma, şefkatli yaklaşma ve anlayışlı olmayı sayabiliriz.
Toksik ilişkilerin bireye olumsuz etkilerinden bahsedecek olursak, kişinin benlik saygısına ve genel iyi oluş haline olduğu kadar fiziksel sağlığına da zarar verebilir. Bir ilişkide sürekli sağlıksız iletişim deneyimlerinin yaşanması kişiyi diğer ilişkilerinden uzaklaştırabilir, depresif duyguları tetikleyebilir, uyku ve beslenme problemlerinin ortaya çıkmasında etkili olabilir. Buna rağmen, birçok insan yaşamış olduğu toksik ilişki deneyimi hakkında yardım alma veya kurtulmak için bir adım atabilme noktasında geri durmaktadır. Burada unutulmaması gereken en önemli husus bireyin kendi fizyolojik ve psikolojik sağlığının her şeyin önünde olması gerektiğidir. Çoğu insanın bu ilişki türüyle karşılaşma olasılığının olduğunu unutmamak ve ilişki içerisinde huzursuz hissettiğinde kendi benliğini koruyabilmek adına bir destek almasının önemini vurgulamalıyız.
Eğer sizlerde sağlıksız- toksik ilişki içerisinde olduğunuzu düşünüyorsanız, bu konu hakkında detaylı bilgi almak istiyorsanız kurumumuzda hizmet veren psikologlarımızdan randevu alabilirsiniz.